Felle discussies rondom parabenen
De laatste jaren wordt het steeds duidelijker dat parabenen in een negatief daglicht zijn komen te staan. Een aantal uit de parabenen groep zou hormoon verstorend en kankerverwekkend zijn. Bovendien zijn veel mensen er allergisch voor. Dit chemische conserveringsmiddel zit in 80% van alle cosmetica die we dagelijks op onze huid smeren of onze tanden mee poetsen. Er zijn dus nog steeds hevige discussies gaande en ik zeg altijd maar waar water is vuur. Wat we nu nog niet kunnen overzien, kan later wel degelijk negatieve gevolgen hebben, ook al wordt er hier en daar nu nog van het tegendeel gesproken. Het is goed dat we kritisch blijven, er verschillende alternatieven zijn en ieder daarin zelf zijn eigen keuze kan maken.
Water gedragen oliën wel of niet conserveren?
Steeds meer firma’s gaan over op parabene vrije cosmetica, maar onduidelijk is wat er dan wel in zit. Als we met water gedragen oliën werken, hebben we voor onze gezondheid conserveringsmiddelen nodig om schimmel en bacterievorming tegen te gaan. Het is altijd beter om een laag percentage conserveringsmiddelen in een product te hebben, dan dat we ziek zouden worden van een cosmetica product dat bedorven is. Hoe merken we dat? In eerste instantie is het product fris van geur. Hierna neemt geleidelijk aan de geur af en wordt deze licht onfris. Naast de houdbaarheid gaat ook de werking verder achteruit, totdat het product steeds meer een vies luchtje krijgt en onbruikbaar wordt. Een ongezonde en zeer onplezierig ervaring als je deze op je huid hebt gesmeerd en blijkt dat het product ineens bedorven is. Jammer, maar ook kostbaar als je het potje half opgebruikt kan weggooien.
Heeft ieder product een conserveringsmiddel nodig?
Nee dat niet. Producten waar geen water in zit meestal niet, zoals een shampoo bar of een lipide, dragende olie, wax of boter. Olie bevat geen water en wordt daarom ook wel een droge olie genoemd. Onder hygiënische, donkere en koele omstandigheden kan deze zeer lang bewaard worden.
Fantastisch om hiermee te werken, zoals b.v. Jojoba olie die reinigende en hydraterende eigenschappen heeft. Hier kan je prima je huid mee reinigen en je make-up mee af doen, maar hier later meer over. Voor het voeden van huid en haar heb je niet alleen vet nodig, maar ook vocht. In water gedragen producten heb je dus conserveringsmiddelen nodig om het product langer houdbaar te kunnen houden. Zelf heb ik bijvoorbeeld voor mijn krullen zelfgemaakte haargel uit gekookte lijnzaad en Aloë Vera gemaakt en hier vitamine C poeder of Ascorbinezuur aan toegevoegd. De houdbaarheid kun je hiermee succesvol verlengen, maar hier straks meer over. Minerale olie hoort echter niet in dit rijtje thuis. Deze uit aardolie gemaakte olie staat ter discussie en is niet voedend voor de huid. Het dekt de huid af, waardoor deze niet kan ademen en kan de huid door over-hydratatie lui maken. Hierdoor word je er afhankelijk van, zoals bij lippenvet die je steeds moet bijsmeren om uitdroging van je lippen tegen te gaan. Bij lippenvet van b.v. shea butter en bijenwas heb je daar totaal geen last van.
Welke alternatieven hebben we nog meer?
Organische zuren zoals bijvoorbeeld Citroenzuur/Citric Acid en het eerder genoemde Ascorbinezuur/Ascorbic Acid zijn natuurlijke conserveringsmiddelen en antioxidanten die een product helpen langer goed te houden zonder schadelijke bijwerkingen. Als je bijvoorbeeld Citroenzuur toevoegt aan een DIY recept, dan mag dit nooit meer dan 10% zijn. Citroenzuur is in watervrije vorm los te koop en ziet eruit als fijne kristal suiker. Helaas zijn niet alle vervangende conserveringsmiddelen zo onschuldig als Citroenzuur. Als een ter discussie staand middel in zeer kleine hoeveelheden wordt toegevoegd, kan deze het product bacterie- en schimmelvrij houden, waardoor de werkzame stoffen over langere tijd hun werk kunnen blijven doen en je een potje niet halverwege hoeft weg te gooien.
Kritisch blijven en niet overdrijven, mits je niet allergisch bent
Natuurlijk is het goed dat we kritisch de ontwikkelingen blijven volgen, maar we moeten ook realistisch blijven en niet overdrijven. Behalve als je allergisch bent voor een bepaalde stof, dan kan zelfs de kleinste hoeveelheid voor een onplezierige allergische reactie zorgen. Zorg dan dat je weet welke stoffen je niet kan verdragen en probeer daar geheel weg van te blijven. Als een product nieuw voor je is, doe dan een allergietest. Een kleine hoeveelheid op de binnenkant van je elleboog, afdekken met een pleister en 24-36 uur laten zitten. Heb je geen reactie, dat wil niet zeggen dat je er nooit allergisch voor zal worden, want een allergie kan je in de loop van de tijd opbouwen. Onderstaande citaat van de Zwitserse geneeskundige alchemist Paracelsus (193-1541) zei het volgende; ”Alle dingen zijn vergif en niets is zonder gif. De hoeveelheid alleen maakt dat iets niet giftig is”. Deze wijze uitspraak geeft aan, ook al is het een natuurlijke stof, het in grotere hoeveelheden giftig kan zijn. Misschien ken je de uitspraak wel; overal waar “te” voor staat is niet goed, behalve tevredenheid ; )
Waar moeten we op letten bij het lezen van een etiket?
Ingrediënten van cosmetische producten zijn op verpakkingen altijd op dezelfde manier beschreven: volgens de Internationale Naamgeving voor Cosmetische Ingrediënten (INCI). Zo kun je ze goed herkennen. Ze staan in volgorde van concentratie: waar het meeste van in zit, staat dus bovenaan. Meestal is dat water of aqua. Als de enigszins schadelijke conserveringsmiddelen helemaal onderaan staan, weet je dat hier het minste van in zit. Meestal is dat rond 0,5 – 1,5%
Veilige en minder veilige conserveringsmiddelen:
Benzoaten zijn organische zuren en worden vooral gebruikt als bewaarmiddel tegen gisten en bacteriën. In mindere mate tegen schimmels en in kleine hoeveelheden grotendeels onschadelijk voor de gezondheid. Benzoaten komen van nature voor in voedingsmiddelen zoals cranberries, bessen, kersen, thee en kaneel. Natriumbenzoaat of Sodium benzoate is veilig en komt voor in de zure cosmetica Potassium Sorbate of Kaliumsorbaat kom je veel tegen als vervanger van parabenen en staat voor de cosmetica industrie vrijwel niet ter discussie. Benzoëzuur en sorbinezuur wordt enkel in zure producten gebruikt rond de pH 3-4,5 Acetofenon wordt uit Calciumbenzoaat en Calciumacetaat bereidt en gebruikt in parfums en cosmetica die op zoete bloesem en notengeur moet lijken zoals amandel en kers. Allergische reacties hiervan zijn niet ongebruikelijk. Formaldehyde zit gelukkig steeds minder vaak in cosmeticaproducten. Het is een sterk kleurloos gas met een sterk prikkelende geur die hoofdpijn of prikkelende ogen of neus kan veroorzaken. Denk hierbij aan haarverf, nagellak en keratinebehandelingen. Het is zeer toxisch en geeft vaak allergische reacties. Zelf had ik b.v. altijd hoofdpijn na een chemische kleurbehandeling. Het komt vooral vrij bij hitte, zoals bij het föhnen en krul- en stijltangen. Bij keratinebehandelingen zonder formaldehyde blijft de keratine minder lang in het haar, omdat de werking bij opening van het product sneller achteruit gaat. Diazolidinylureum of Urea is een bron van stikstof en wordt door ons lichaam zelf aangemaakt in de bovenste laag van de huid en vormt een deel van de vochtbarrière van de huid. Natuurlijke Urea is onschadelijk en zelfs gezond. Werkt foliërend zoals bij anti-roos en scrubs. Synthetische Urea is echter het probleem, omdat hij gemakkelijk door de huidbarrière gaat en chemicaliën mee naar binnen neemt. Het geeft ook kleine hoeveelheden formaldehyde af. Vaak is de synthetische urea de belangrijkste veroorzaker van contacteczeem.
Phenoxyethanol werd eerst als waardige opvolger van de parabenen gepresenteerd, totdat veel mensen last kregen van allergieën. Het is een krachtige bacterie dodende stof die in hoge concentratie toxisch is. Bij inademing kan leiden tot irritatie van de luchtwegen, hoofdpijn en verstoorde werking van het centraal zenuwstelsel. In lage dosis kan er al huidirritatie ontstaan. Phenoxyethanol staat dan ook in de top 10 van meest voorkomen allergieën. Deze giftige stof wordt daarom in de EU in cosmetische producten slechts toegestaan tot een maximale concentratie van 1%. Maar omdat dit conserveringsmiddelen in zoveel producten voorkomt, wordt de maximaal “veilige”dosis gemakkelijk dagelijks overschreden. Bronopol geeft het giftige en kankerverwekkende formaldehyde af. Ook kun je er allergisch voor zijn. Er mag maximaal 0,1% bronopol in een product zitten. Methylisothiazolinone (MI of MIT) MI mag alleen gebruikt worden in producten die je afspoelt, zoals zeep en shampoo. Ook mag er niet meer dan 0,0015% van deze stof in een product zitten. Alcohol, Ethanol of Isopropyl is naast een conserveermiddel ook een oplosmiddel waar ingrediënten goed houdbaar in blijven. Je hebt alcohol soorten die natuurlijke vetten oplossen. Deze drogen huid en haar uit en activeren de talgklieren teveel. Ze kunnen ook allergische reacties veroorzaken en zijn zelfs uit ten boze voor natuurlijk krullend haar. Naast ontvettende soorten heb je ook vette alcohol. Deze drogen huid en haar niet uit en zijn prima. Hier ga ik later verder op in.
Enkele Ecocert gecertifiseerde natuurlijke conserveringsmiddelen:
Phenethyl alcohol is een aromatische stof dat in veel bloemen voorkomt in de natuur. Let hierbij op dat de boven genoemde synthetische variant Phenethyl etanol giftig is en veel allergenen bevat. De natuurlijke variant is veilig. Glycerol Caprylate zijn glyceryl monesters die naast antimicrobieel ook voedende, hydraterende en herstellende functie bevat.
Mijn advies over minder veilige conserveringsmiddelen:
Bedenk dat je vaak meer cosmetica gebruikt met minder veilige conserveringsmiddelen dan je denkt. Opgeteld kan dit per dag behoorlijk oplopen, waardoor je de veilige norm flink overschrijdt. Natuurlijke cosmetica is duurder en minder lang houdbaar, maar veel gezonder en een waar cadeautje voor huid en haar. Als je voor natuurlijke cosmetica kiest, al is het maar gedeeltelijk, kun je de toxische stoffen terugbrengen naar een veilige norm. Bedenk wat Paracelsus hierover zei. ”Alle dingen zijn vergif en niets is zonder gif. De hoeveelheid alleen maakt dat iets niet giftig is”.
Alle beetjes om dit terug te brengen helpen tenslotte...
Wil je a.d.h.v. dit verhaal een afspraak maken bij natuurkapper Natural HairDo of alvast een kijkje nemen in de Online-Store om meer informatie te krijgen over de natuurlijke haarproducten? Klik hier voor een afspraak in de online agenda en hier voor Natural HairDo's Online-Store. Heb je nog persoonlijke vragen? Klik hier voor de contactpagina.
Warme groet,
Tjitske
Info over auteur en owner Natural HairDo
